انزوای اجتماعی از ابعاد عمده عدم امنیت اجتماعی و آسیب‌پذیری سالمندان است، در شرایط کنونی با شیوع ویروس کرونا، انزوا و تنهایی برای بسیاری از سالمندان اتفاق می‌افتد اتفاقی که در دنیا همه گیر شده است.
سالمندی جمعیت یکی از دستاوردهای ناگزیر جامعه مدرن است، از یک سو با رشد تکنولوژی، علم پزشکی، بهبود بهداشت و تغذیه مرگ و میرها کاهش یافت و از سوی دیگر تغییرات سطح باروری در نتیجه سیاست های جمعیتی نیز بر سرعت سالخوردگی جمعیت موثر بوده است.
سالمندی و فرایند زیستی و اجتماعی آن به طور طبیعی موجب اختلال در کارکرد اندام های مختلف بدن و ناتوانی تدریجی در انجام و اداره امور شخصی و ایفای نقش اجتماعی فرد سالمند می شود که تاثیر این نارسایی ها در بعد اجتماعی زندگی سالمندان، بارزتر است، این در حالی است که بعد اجتماعی زندگی، تاثیر بسزایی در سلامت، به صورت عام و کیفیت زندگی به طور خاص دارد و این روزها شیوع کرونا باعث می شود این افراد در قرنطینگی خانگی در انزوای اجتماعی بسر ببرند.
وحید راشدی، استادیار سالمندشناسی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این زمینه می گوید: در ماه های اخیر، شیوع ویروس کرونا در نقاط مختلف جهان تهدیدی برای سلامت بیشتر مردم محسوب می شود، مسئولان بهداشتی معترف هستند که این ویروس برای سالمندان خطرناک‌تر است و حدود هشتاد درصد از آمار مرگ و میر ناشی از ویروس متعلق به سالمندان بالای ۶۵ سال است.
وی اظهار می دارد: کرونا معمولا از طریق سرفه و عطسه، تماس شخصی با فرد آلوده یا لمس کردن سطوح آلوده و پس از آن لمس دهان، بینی و چشم‌ ها در بین افراد سرایت می‌ کند. بنابراین به سالمندان توصیه می شود تا تماس‌ های خود را به حداقل رسانده و از حضور در اجتماعات بزرگ بپرهیزند. به‌ علاوه تاکید می شود که حتی وقتی بیمار نیستند در خانه بمانند.
راشدی می افزاید: ممانعت از ورود به فعالیت‌ های اجتماعی و ناتوانی در دیدار از خویشاوندان و دوستان، از جمله مسائلی است که زمینه این تنهایی را فراهم می آورد. این انزوا و احساس تنهایی می تواند باعث زوال عقل و رفتار و افکار خودکشی‌ شده و همچنین پیش‌بینی کننده علائم افسردگی نیز است.

 


وی اضافه می کند: فعالیت هایی مانند تماشای تلویزیون، باغبانی در محیط منزل و آشپزی از شدت تنهایی می کاهد، خانواده ها نیز منبع حمایتی مهمی هستند که می توانند با ارائه حمایت های اجتماعی از قبیل حمایت احساسی، عملی (انجام خرید منزل) و به اشتراک گذاشتن اطلاعات و اخبار، استرس و اضطراب سالمندان را کاهش دهند.
راشدی با بیان اینکه آموزشها باید هم برای سالمندان و هم برای افرادی که با سالمندان به هر نوعی در ارتباط هستند، انجام شود، می گوید: هر گروه و هر مکانی که به نحوی با سالمندان مرتبط باشند باید مورد توجه قرار گیرند، اولویت با مکانهای تجمعی و تفریحی سالمندان اعم از مساجد، پارکها و مراکز ارائه خدمات و مراکز نگهداری شبانه روزی سالمندان است.
این سالمند شناس اظهار می دارد: توجه ویژه به موضوع بیماری کرونا در این گروه سنی هم در خود سالمندان و هم در اعضای خانواده و اطرافیان آنها مهم است.
رضا مجد متخصص طب سالمندی نیز در این زمینه می گوید: برخی برآوردها حاکی از آن است که با توجه به شیوع روزافزون ویروس کرونا، احتمالا دوره اجباری ماندن در خانه‌ها برای چند ماه ادامه یابد و این کار بویژه برای افراد سالمند ضروریست تا احتمال آلودگی آنها به این ویروس به حداقل برسد.
وی با بیان اینکه سالمندان علاوه بر اینکه از لحاظ جسمی در معرض خطر ابتلا به کرونا بیش از دیگران هستند، می افزاید: سلامت روان آنها نیز در معرض خطر است زیرا انزوا باعث گوشه گیری و افسردگی در آنها شده و با انجام اقدامات لازم باید آنها را در برابر این خطرات حفظ کرد.

 

 


مجد با اشاره به اینکه سالمندان از آسیب پذیرترین قشر جوامع هستند، می گوید: با افزایش سن آنان و داشتن بیماری های زمینه ای، بیماری کرونا در این دوران برای سالمندان تهدیدی بشمار می رود و کمک به افزایش آگاهی سالمندان و رعایت نکات بهداشتی با توجه به اینکه این عزیزان دسترسی به اینترنت نداشته، ضروری هست.
این متخصص طب سالمندی اضافه می کند: تنهایی یکی از مشکلات سالمندی برای بسیاری از افراد است، پس با آنها بیشتر از قبل تماس تلفنی در دوران قرنطینه خانگی داشته باشید حتی اگر پرستار سالمند در منزل آنان را همراهی کند، برای آنها فایل های صوتی و تصویری سرگرم کننده و عکسها و فیلم های صوتی خانوادگی بفرستید.
مجد ادامه می دهد: سالمندان را باید از شنیدن اخبار و وقایع کرونا دور کرد و به آنها مشاوره داد و مهربان بود.
این متخصص طب سالمندی اضافه می کند: یکی از خطراتی که افراد سالمند را پس از انزوای طولانی در خانه‌ها تهدید می‌کند، کاهش فعالیت‌های فیزیکی و به خطر افتادن سلامت جسمی آنها بوده و تشویق سالمندان به داشتن فعالیت فیزیکی روزانه حتی در داخل چهاردیواری خانه، بسیار ضروری است.
مجد تاکید می کند: فعالیت فیزیکی باید سرگرم کننده باشد تا سالمندان تشویق شوند که هر روز آن را انجام دهند و برای این کار مثلا می‌توان از ویدئوهای ورزش‌های سبک و موزیکال استفاده کرد یا دست‌کم آنها را تشویق کرد تا دوباره بافتنی کردن را آغاز کنند.